MCQ- Management


 व्यवस्थापन


1.  आधुनिक काळातील जवळजवळ सर्वच राज्यातील राज्याचे स्वरूप खालीलपैकी कशा स्वरूपाचे असल्याचे पहावयास मिळते.

      अ. लोककल्याणकारी स्वरूपाचे

       ब. पोलिसी स्वरूपाचे

       क. वरील दोन्ही स्वरूपाचे

        ड. वरीलपैकी नाही

2. आधुनिक राज्यांची कार्यक्षेत्र व्यापक झाल्यामुळे खालीलपैकी कोणत्या गोष्टीला प्रशासनात महत्त्व प्राप्त झाले आहे.

    अ. संघटन

     ब. नियोजन

     क. व्यवस्थापन

     ड. अंदाजपत्रक

3.  प्रशासनाची कार्यक्षमता वाढवून निर्धारित उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी खालीलपैकी कोणती प्रक्रिया आवश्यक व महत्वाची मानली जाते.

अ. सनदी सेवकांची भरतीची

ब. सेवकांचे प्रशिक्षणाची

क. व्यवस्थापनाची

ड. वरील सर्व

4. प्रशासकीय रचनेत व्यवस्थापनाला कशाची उपमा दिली जाते.

अ. मेंदू

ब. हृदय

क. डोळे

ड. कान

5. प्रशासनाचे यशापयश हे खालीलपैकी कोणत्या घटकावर अवलंबून असते.

अ. कर्मचाऱ्यांची कार्यक्षमता

ब. कर्मचाऱ्यांची गुणवत्ता

क. अ आणि ब दोन्ही

ड.  यापैकी नाही

6. व्यवस्थापनात खालीलपैकी कोणत्या गोष्टींना महत्त्व असते.

अ. समन्वय

ब. मार्गदर्शन

क. नियंत्रण

ड. वरील सर्व

7. व्यवस्थापनाची प्रक्रिया यशस्वीपणे व परिणामकारकपणे पूर्ण करण्यासाठी खालीलपैकी कोणती कार्य व्यवस्थापकाला करावी लागतात.

   अ. कर्मचाऱ्यांची नेमणूक

   ब.  कर्मचाऱ्यांवर नियंत्रण

   क. कर्मचाऱ्यांमध्ये समन्वय

   ड. वरील सर्व

8.  व्यवस्थापन ही विशिष्ट प्रकारे कार्य करणारी.....

अ. प्रक्रिया

ब.. विभाग

क. नियम

ड. यांपैकी नाही

9. व्यवस्थापन एखादी व्यक्ती किंवा व्यक्ती समूह किंवा वर्ग नसून ती एक प्रशासकीय यंत्रणेतील काय आहे ?

अ. प्रक्रिया

ब.. विभाग

क. नियम

ड. रचना

10. एखादी व्यक्ती आपल्या अनुभवजन्य ज्ञानाच्या साह्याने ज्या प्रकारे प्रशासन यशस्वीपणे हाताळण्याचे कार्यकर्ते याला काय म्हणतात ?

अ. व्यवस्थापन

ब. मार्गदर्शन

क.  नियंत्रण

ड.  नियोजन

11.  प्रशासकीय व्यवस्थापनात  खालीलपैकी कोणत्या बाबीचा समावेश होत नाही ?

अ. धोरण ठरविणे

ब. धोरणांची अंमलबजावणी करणे

क. मार्गदर्शन करणे

ड. समन्वय साधणे

12. "इच्छित उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी औपचारिकपणे संघटित झालेल्या लोकांच्या कार्यात मदत आणि मार्गदर्शन करणारी प्रक्रिया म्हणजेच व्यवस्थापन होय", ही व्याख्या खालीलपैकी कोणाची आहे ?

अ. जाॅर्ज टेरी

ब. प्रा. जे. डी. मिलेट

क. विल्यम स्प्रिंगेल

ड. यापैकी नाही

13. खालील वाक्य क्रमाने लावून व्यवस्थापनाचा अर्थ स्पष्ट करणारे अर्थपूर्ण वाक्य बनवा.

i)  घेण्याचे शास्त्र तंत्र आणि कलेला व्यवस्थापन असे म्हणतात

ii)  किमान खर्चात जास्तीत जास्त उपयोग  करण्याकरिता धोरणांची आखणी करून

iii) त्यांची प्रभावी अंमलबजावणी करण्यासाठी कर्मचार्‍यांकडून काम करून

iv)  प्रशासनाच्या निर्धारित उद्दिष्टांच्या पूर्ततेसाठीउपलब्ध असणाऱ्या सर्व प्रकारच्या संसाधनाचा

   कोणता पर्याय बरोबर आहे ते ओळखा

अ. ii, iv, i, iii

ब. ii, I, iii, iv

क. iv, ii, iii, i

ड. iii, ii, i, iii

14. खालीलपैकी कोणते प्रशासकीय व्यवस्थापनाचे लक्षण नाही.

अ. उद्दिष्टांची पूर्तता

ब. संसाधनाचा पुरेपूर वापर

क. नियंत्रण

ड. निवडणुका घेणे

15. प्रशासनात काम करणाऱ्या सर्व सनदी सेवकांकडून आवश्यक ते काम करवून घेण्याची जबाबदारी कोणाची असते ?

अ. राजकीय पदाधिकारी

ब. प्रशासकीय अधिकारी

क. वरील दोन्हींची

ड. यापैकी नाही.








Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Judicial Activism (न्यायालयीन सक्रियता)

        न्यायालयीन सक्रियता (Judicial Activism)                                            प्रा. शुभांगी दिनेश राठी                                               श्रीमती प. क. कोटेचा                                        महिला महाविद्यालय, भुसावळ आधुनिक भारतात न्यायालयाचे प्रमुख वैशिष्ट्य म्हणजे न्यायालयीन सक्रियता होय. • कायद्यानुसार न्याय देणे हे न्यायालयाचे कार्य आहे त्यानुसार भारतातील न्यायालय न्यायदानाचे कार्य करीत आहेत. • 1970 नंतर असे लक्षात आले की, घटनेतील शब्दाचा केवळ अर्थ लावून उपयोग नाही.त्यामागील भावना महत्त्वाची आहे असे लक्षात आले. त्यातून न्यायालयाच्या तांत्रिक कार्याऐवजी रचनात्मक कार्याला महत्त्व प्राप्त झाले. • न्यायालयीन सक्रियता का निर्माण झाली असा जेव्हा प्रश्न पडतो तेंव्हा लक्षात येते की, भारताच्या केंद्रीय आणि राज्य विधिमंडळ व कार्यकारी मंडळाने आपली जबाबदारी व्यवस्थित पार पडली असतील तर, हा न्यायालयीन सक्रियता प्रश्‍न निर्माण झाला नसता. • राजकीय पदाधिकाऱ्यांनी जनहिता ऐवजी स्वःहिताला व पक्षहिताला प्राधान्य दिल्यामुळे या समस्या निर्माण झाल्या
Read more

संसदेची संयुक्त बैठक  ( Joint Session of the Parliament)

संसदेची संयुक्त बैठक  ( Joint Session of the Parliament)                                   प्रा. शुभांगी दिनेश राठी                   श्रीमती प. क. कोटेचा  महिला महाविद्यालय,                                             भुसावळ संसदेच्या दोन्ही सभागृहाची संयुक्त बैठक • घटनेच्या कलम 108 मध्ये तरतुद • सामान्य विधेयकाबाबत संयुक्त बैठकीची तरतुद • दोन्ही सभागृहाच्या मतभेदातून संयुक्त बैठकीचा प्रस्ताव • पुढील परिस्थितीत संयुक्त बैठकीचे आयोजन • दुसऱ्या सभागृहाने विधेयक फेटाळले • विधेयकात करावयाच्या सुधारणेबाबत मतभेत असल्यास • विधेयक संमत न करता सहा महिन्यापेक्षा अधिक काळ लोटला तर • संयुक्त बैठक बोलविण्याचा अधिकार राष्ट्रपतींना • अर्थविषयक विधेयक व विशिष्ट बहुमताने घटना दुरुस्ती (2/3) संदर्भात असलेल्या विधेयकाचा यात विचार केला जात नाही • संयुक्त बैठकीचे अध्यक्षस्थान हे लोकसभेच्या अध्यक्षाकडे/ सभापतीकडे • सभापतींच्या अनुपस्थितीत उपसभापतीकडे • सभापती व उपसभापती यांच्या अनुपस्थितीत राज्यसभेच्या उपाध्यक्षांकडे • भारताचे उपराष्ट्रपती म्हणजेच राज्यसभेचे अध्यक्ष संयुक्त बैठकीचे
Read more

नागरी सेवेचे कार्य (Functions of Civil Services)

 नागरी सेवेचे कार्य भारताने लोककल्याणकारी धोरणाचा स्वीकार केल्यामुळे शासनाच्या कार्यात वाढ झाली नागरी सेवेचे कार्यक्षेत्र व्यापक बनले त्यामुळे केवळ कायद्याची अंमलबजावणी त्यांच्याकडून अपेक्षित असून इतरही कार्य त्यांना करावी लागतात ते कार्य पुढीलप्रमाणे 1. सल्ला देणे मंत्रिमंडळाला धोरणात्मक निर्णय घ्यावे लागतात याबाबतचे कायदेशीर ज्ञान त्यांना असतेच असे नाही अशा वेळी मंत्रिमंडळ ज्येष्ठ प्रशासकाचा सल्ला घेतात मंत्रिमंडळाने मागितलेले चाललंय अथवा योग्य कामकाजाच्या दृष्टिकोनातून आवश्यक माहिती देण्याचे कार्य सनदी सेवकाला करावे लागते 2. धोरणाची अंमलबजावणी कायदे मंडळाने केलेल्या कायद्यांची अंमलबजावणी करण्याबाबत आदेश मंत्रिमंडळात नागरी सेवकांना देतात मंत्रिमंडळाच्या आदेशाप्रमाणे व मार्गदर्शनानुसार धोरणांची प्रत्यक्षात अंमलबजावणी करण्याची जबाबदारी नागरी सेवकांची असते. 3. जनतेच्या समस्या सोडविणे नागरी सेवक हे शासन आणि जनता यांना जोडणारा दुवा आहे कायदा आणि शासकीय योजनांची अंमलबजावणी करताना त्यांचा जनतेशी संपर्क येतो जनतेच्या सातत्याच्या संपर्काने त्यांच्या अडीअडचणी अपेक्षा या विषयीची माहिती
Read more